Vijf schenkingsakten op dezelfde dag
Onlangs is er gekeken naar de vraag of vijf schenkingsakten die op dezelfde dag waren gepasseerd, als een periodieke uitkering beschouwd moesten worden of als vijf afzonderlijke schenkingen.
Praktisch Vanuit praktisch oogpunt is het voor een langere periode van tevoren vastleggen bij de notaris van een schenking die ieder jaar wordt gegeven, natuurlijk wel zo handig. Maar hierbij maakt het wel verschil hoe men dit vastlegt.
Geschil
In 2013 worden op dezelfde dag in vijf afzonderlijke notariële akten schenkingen gedaan door de ouders van de belanghebbende. In iedere akte wordt een bedrag van € 10.000 schuldig erkend aan de begiftigde. In vier van de vijf schenkingsakten is een opschortende voorwaarde opgenomen inhoudende dat de langstlevende van de ouders op 1 januari van het betreffende jaar (respectievelijk 2014, 2015, 2016 en 2017) in leven is.
De inspecteur merkt deze schenkingen aan als samenhangende schenkingen, zodat er feitelijk sprake is van een periodieke uitkering als bedoeld in artikel 18 lid 2 van de Successiewet 1956. Belanghebbende stelt zich op het standpunt dat er sprake is van vijf afzonderlijke schenkingen.
Belang
Als er sprake is van vijf schenkingen, wordt iedere schenking jaarlijks separaat belast. Door de opschortende voorwaarde geldt in dit verband dat (volgens art. 1 lid 9 sw) een gift onder opschortende voorwaarde geacht wordt tot stand te komen als de voorwaarde wordt vervuld. In dit geval werd dus beoogd om de schenkingen in de periode 2013 tot en met 2017 jaarlijks te laten plaatsvinden.
Periodieke uitkering Bij een periodieke uitkering is dit anders. Onder het begrip ‘periodieke uitkering’ moet voor de toepassing van de Successiewet 1956 – behalve een uitkering in geld – ook worden verstaan elke andere, voortdurende of op vaste tijdstippen terugkerende, prestatie. Een periodieke uitkering wordt ineens belast aan de hand van de voorgeschreven waarderingsvoorschriften van de Successiewet 1956. Hierbij wordt de op deze wijze bepaalde contante waarde bij het aangaan van de periodieke uitkering belast. Volgens de inspecteur moest in dit geval dus de contante waarde in 2013 in aanmerking genomen worden.
Hof Den Bosch
Het hof (ecli:nl:ghshe:2021:2397) stelt op grond van de vijf schenkingsakten vast dat – civielrechtelijk – een vijftal schenkingen is gedaan, waarvan vier onder een opschortende voorwaarde. Deze schenkingen vormen geen periodieke uitkering. Daarvoor is kenmerkend dat in één rechtshandeling een (stam)recht wordt geschonken waarbij het totaal aan uit te keren termijnen afhankelijk is van een onzekere gebeurtenis. In dit geval zijn echter vijf afzonderlijke rechtshandelingen tot stand gekomen.
Zelfstandige fiscaal-rechterlijke kwalificatie Aan de civielrechtelijke vorm van de schenkingen moet betekenis worden toegekend, tenzij er sprake is van de toepassing van het leerstuk van de zelfstandige fiscaalrechtelijke kwalificatie. Voor een zelfstandige fiscaalrechtelijke kwalificatie kan plaats zijn, indien de aan de gekozen rechtsvorm verbonden fiscale gevolgen niet aanvaardbaar zijn gezien het economische resultaat ervan en gelet op de werking van de belastingwet. Dit kan leiden tot andere fiscale gevolgen dan de contracterende partijen op grond van de gekozen civielrechtelijke vorm verwachten en daardoor veelal een hogere of lagere belastingheffing.
Het hof oordeelt dat er geen plaats is voor een zelfstandige fiscaalrechtelijke kwalificatie, omdat de fiscale gevolgen van het op een vrijwel gelijk moment civiel-juridisch overeenkomen van schenkingen niet onaanvaardbaar is. De omstandigheid dat er in dit geval vrijwel gelijktijdig meerdere overeenkomsten zijn gesloten, leidt niet tot het buiten toepassing laten van artikel 1 lid 9 van de Successiewet 1956 bij de beoordeling of er sprake is van een periodieke uitkering.
Visie staatssecretaris Overigens laat het hof de visie van de staatssecretaris inzake de repeterende schenking buiten beschouwing, omdat deze als uitvoerder is gegeven en niet als wetgever. In reactie op vragen (bij het Belastingplan 2015) had de staatssecretaris aangegeven dat een repeterende schenking voor de heffing van schenkbelasting wordt gelijkgesteld aan de schenking van een periodieke uitkering.
bz-advies
Voor een aftrekbare periodieke gift aan een ANBI hoeft men niet meer naar de notaris. Op de website van de Belastingdienst kan een formulier gedownload worden om de gift vast te leggen.