Steeds meer cao’s bevatten afspraken over zzp’ers, maar verdeelde reacties
Een opvallende trend heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld in Nederland, waarbij steeds meer collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) ook afspraken bevatten voor zzp’ers. Hoewel cao’s traditioneel tussen werkgevers en werknemers worden gesloten, zijn er nu negen cao’s die specifieke bepalingen voor zzp’ers omvatten.
Deze cao’s omvatten diverse sectoren, waaronder architectuur, toneel en dans, en kunsteducatie. Meestal wordt in de overeenkomsten een minimumtarief vastgelegd om zzp’ers te beschermen tegen onredelijk lage tarieven. Dat meldt de NOS op basis van gegevens van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Beperking vrijheid
Zzp-organisaties zijn kritisch over deze ontwikkeling, omdat cao-afspraken strijdig lijken met het concept van ondernemerschap. Stichting ZZP Nederland benadrukt dat de vrijheid van ondernemers in het gedrang komt als tariefafspraken worden opgelegd. Dit sentiment wordt gedeeld door Martijn Pennekamps van platform ikwordzzper.nl en Het Ondernemerscollectief, die van mening zijn dat dergelijke afspraken beter in de wetgeving kunnen worden vastgelegd.
Kwetsbare zzp’ers
Aan de andere kant wordt de toenemende bescherming van zzp’ers tegen lage tarieven verwelkomd door sommige experts. Hafid Ballafkih, een arbeidsmarktdeskundige van de Hogeschool van Amsterdam, wijst op de kwetsbare positie van bepaalde zzp’ers, zoals pakketbezorgers, die vatbaar zijn voor uitbuiting. Voorstanders stellen dat dergelijke maatregelen essentieel zijn om deze groep te beschermen.
Het debat rond deze ontwikkeling concentreert zich op de vraag of zzp’ers inderdaad meer bescherming nodig hebben tegen te lage tarieven, of dat cao-afspraken hun onafhankelijkheid en vrijheid beperken. Danser en zzp’er Gijs Hanegraaf erkent de paradox tussen cao-regelingen en ondernemerschap, maar onderstreept dat het vaststellen van een minimumtarief positieve effecten heeft om schijnzelfstandigheid en oneerlijke tarieven tegen te gaan.
Behoefte aan duidelijkere wetgeving
Deskundigen en betrokken partijen zijn het erover eens dat er behoefte is aan duidelijkere wetgeving met betrekking tot zzp’ers. De huidige wetgeving (wet DBA) blijkt verwarrend en wordt zelden gehandhaafd. Hierdoor blijft onduidelijkheid bestaan over de status van schijnzelfstandigheid en de rechten van zzp’ers.